De (on)zin van voedingssupplementen

Voedingssupplementen zijn producten in de vorm van pillen, poeders, druppels, capsules of drankjes en bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding. Ze bevatten vitamines, mineralen of bioactieve stoffen, zowel apart, zoals in een vitamine C pil, of als combinatie, zoals in een multivitaminepil. De voedingsstoffen die in een supplement zitten, hebben meestal een andere vorm dan hoe je ze in de natuur aantreft. Je lichaam kan ze op die manier namelijk beter en sneller opnemen.
Maar wanneer heeft het zin om deze voedingssupplementen in te nemen?
De meeste mensen hebben geen voedingssupplementen nodig, want ze krijgen al voldoende voedingsstoffen binnen door gevarieerd te eten. Voedingssupplementen kunnen nooit gezonde voedingsgewoonten vervangen. Wie te veel, te vet, te zout, te weinig vezels en weinig groenten en fruit eet, kan deze ongezonde gewoonten niet compenseren door het gebruik van extra vitaminen en mineralen. Dat mensen toch hun toevlucht nemen tot extra vitaminen en mineralen, heeft niet zelden te maken met misleidende reclame. Dat velen onder hen er zich goed bij voelen, is vaak te verklaren door psychologische redenen (het zogenaamde placebo-effect).

Gevarieerd eten is het belangrijkste

Als je een tekort aan vitamines en mineralen binnenkrijgt kan je ziek worden. Dit wordt een gebrekziekte genoemd. In principe heb je geen voedingssupplementen nodig om dit te voorkomen. Normale, gezonde voeding met veel volkoren producten, groente, fruit, zuivel, gezonde vetten en veel variatie is voldoende om van alle voedingsstoffen de minimale hoeveelheden binnen te krijgen die je nodig hebt. Maar voor sommige mensen kan het verstandig zijn om een supplement te gebruiken, als aanvulling op de dagelijkse gezonde voeding.

Voor wie zijn voedingssupplementen nuttig?

Groepen die iets extra’s kunnen gebruiken zijn:

• Zwangere vrouwen. Vanaf vier weken voor je zwanger wordt tot acht weken nadat je zwanger bent, heb je extra foliumzuur. Dat is belangrijk om een open ruggetje bij je ongeboren kind te voorkomen. Tijdens de zwangerschap en als je borstvoeding geeft heb je ook wat extra vitamine D nodig voor een goede botopbouw bij je kind.
• Baby’s tot drie maanden. Zij hebben extra vitamine K nodig om (hersen)bloedingen te voorkomen.
• Kinderen tot vier jaar. Zij hebben tabletjes of druppels nodig met vitamine D voor een goede botopbouw en stevige tanden.
• Als je bepaalde producten niet eet zoals vlees, zuivel of vis, als je vegetarisch eet of als je veel medicijnen gebruikt, kan het ook aan te raden zijn om een supplement te nemen.
• Op advies van een arts en nadat een bloedonderzoek een tekort aan vitaminen of mineralen heeft aangetoond;
• Bij bepaalde ziekten;
• Na sommige operaties;
• 75-plussers kunnen baat hebben bij een vitamine D-supplement.

Wanneer moet je er mee oppassen?

De meeste voedingssupplementen zijn veilig. Je kunt ze zonder risico’s voor je gezondheid innemen. De hoeveelheden zijn meestal niet zo hoog dat je een schadelijke dosis binnen krijgt. En wat je lichaam niet nodig heeft plas je, van de meeste vitaminen en mineralen, gewoon weer uit. Maar toch is het verstandig om goed op te letten met de hoeveelheden. Sommige ingrediënten zijn namelijk niet zo onschuldig. Als je daar teveel van binnen krijgt, kun je allerlei gezondheidsklachten krijgen.

Waarom zou je toch kiezen voor meer vitamines en mineralen?

Denk bijvoorbeeld eens aan extra vitamine D in de winter of als je veel binnen zit. Je lichaam maakt zelf vitamine D aan onder invloed van zonlicht. In de winter of als je weinig buiten komt maakt je lichaam veel minder aan. Aanvulling kan dan prettig zijn. Of wat te denken van stress? We leven in een jachtige maatschappij, de lat ligt altijd hoog en we staan altijd in de hoogste versnelling. Aanvulling met behulp van een supplement met vitamine C kan helpen om je weerbaarder te maken tegen stress. Andere redenen om een supplement te gebruiken kunnen zijn als je veel bloed verliest tijdens je menstruatie (extra ijzer), als je door een drukke periode tijdelijk even minder goed de slaap kunt vatten (relaxformules met o.a. valeriaan of melatonine), als je veel last hebt van spierpijn na het sporten (magnesium) of als je nooit vis eet (omega vetzuren).
De conclusie moet zijn dat voedingssupplementen je voeding kunnen aanvullen maar nooit een gezond voedingspatroon kunnen vervangen. Wie gezond eet, af en toe gaat sporten en zichzelf goed verzorgd, hoeft dus helemaal geen beroep te doen op supplementen.